هم‌نشینی هنری کلمات در شعر حافظ
درنگی بر کتاب «مهندسی سخن در سروده‌های حافظ» (از محمد راستگو)
DOI::
https://doi.org/10.22046/LA.2020.09کلمات کلیدی:
حافظ، مهندسی سخن، شعر، سید محمد راستگو.چکیده
شگردهای زبانی و بلاغی حافظ در شعر، موجب شده‌است تا مخاطبان در مواجهه با شعر او، مناسب با سطح و میزان عواطف، احساسات و آگاهی و دانش خویش از لایه‌های زبانی و معنایی واژگان و ارتباط و پیوند هنری و محتوایی آن‌ها، تفاسیر و معناهای متعدد و متفاوتی را از شعر او بیرون بکشند و از‌این طریق به خوشایندی و لذت هنری بیشتری دست یابند. بی‌تردید، خود حافظ، با آگاهی و اشرافی شگرف که بر زبان و ظرفیت‌های گوناگون آن داشته‌است، در گزینش و هم‌نشین‌نمودن واژه‌ها بر‌اساس پیوندهای هنری و معنایی آن‌ها، نقش داشته‌است؛ با‌این‌همه و بر‌اساس نظریة مرگ مؤلف، در بسیاری موارد، نقش خوانندة شعر، در کشف و استخراج لایه‌های معنایی و زبانی واژه‌ها و پیوندهای سنجیده و استوار موسیقیایی آن‌ها، انکارناپذیر است. ازجمله پژوهشگران بزرگی که در‌زمینة حافظ، شعر، زبان و اندیشۀ او مطالعات دقیق، عمیق و گسترده‌ای را در‌‌پیش‌گرفته و آثار ارزشمندی را دراین حوزۀ دشوار، به جامعۀ ادبی و علمی تقدیم نموده‌است، سیدمحمد راستگو است که آثار تألیفی و تحقیقی او همواره راهگشای محققان و علاقه‌مندان حوزۀ سخنوری و به‌ویژه حافظ‌پژوهی و حافظ‌شناسی بوده و هست. این مقاله کوشش دارد تا ضمن تأیید توضیحات و مطالب راستگو ذیل ابیات که در‌پیوند با شگردهای هنری حافظ آورده شده‌است، نکات و مطالب دیگری نیز در‌جهت تکمیل و تبیین ظرفیت‌های بیشتر هنری شعر حافظ و به‌ویژه ابیات موردنظر، مطرح نماید. روش پژوهش، اسنادی است.مراجع
Aghahosseini, Hossein and Fatemeh Jamali (2005). Farātar az ebhām, Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Vol. 61, Volume II, Summer, pp. 142-121.
Anvari, Hassan (2004). Sedāye eʃgh; guzideh-ye qazaliyāte Hafez, selection and explanation by Hassan Anvari, ninth edition, Tehran: Sokhan Publishing.
Barzegar Khaleghi, Mohammad Reza (2003). ʃāx-e nabāt-e Hafez; Explanation of lyric poems with introduction, pronunciation of difficult words, rhyming list of verses and culture of mystical terms, first edition, Tehran: Zavar Publishing.
Padeshah, Mohammad (1957). Farhang-e ānandrāj, edited by Mohammad Dabir Siyaghi, first edition. Khayyam Publishing.
Pournamdarian, Taghi (2013). gumʃudeh-ye lab-e daryā, Fourth Edition, Tehran: Sokhan Publishing.
Hamidian, Saeed (2013). ʃarh-e ʃugh; Description and analysis of Hafez's poems, second edition, Tehran: Qatreh Publishing.
Sabzalipour, Jahan Doost (2010). fahmi az rendihāye Hafez, Poetry studies (Boostan Adab), Volume 2, Issue 4, pp. 146-127. doi: 10.22099/jba.2012.301
Heidari, Ali (2006). ihām dar ʃe’r-e Hafez, Kayhan Farhangi, Shahrivar and Mehr, No. 239-240. pp. 8-32.
Khorramshahi, Baha'u'ddin (2012). Hafeznāmeh, 20th Edition, Tehran: Scientific and Cultural Publishing.
Khorramshahi, Baha'u'ddin (1994). Divān-e Hafez, Tehran: New Design Publishing.
Khalaf Tabrizi, Mohammad Hossein (1983). burhān-e ghāte’, by Dr. Mohammad Moin, Second Edition, Tehran: Amirkabir Publishing.
Dashti, Ali (2001). naghʃi az Hafez, second edition, Asatir Publishing.
Dehkhoda, Ali Akbar (1993). lughatnāmeh, Tehran: University of Tehran Press.
Divan-e Hafez (2000). By Seyed Mohammad Rastgoo, Tehran: Ney Publishing.
Rastgoo, Mohammad (2016). Dar pey-ye ān āʃenā; mohandesi-ye suxan dar surudehāye Hafez, Tehran: Ney Publishing.
Zarrinkoub, Abdul Hussein (2001). az koche-ye rendān; darbāre-ye zendegi va andiʃe-ye Hafez, ninth edition, Tehran: Amirkabir Publishing.
Shamisa, S., Dalvand, Y. (2017). The Function of the Terms of Slaves and Bondwomen in Creating Hidden Ambiguity in Persian Literature. Literary Text Research, 21(71), 131-168. doi: 10.22054/ltr.2017.7414
Shoghi Nobar, Ahmad (2010). do ihām-e nuyāfteh dar ʃe’r-e Hafez, Research of Culture and Literature, Volume 5, Issue 8. Spring and winter. pp. 119-99.
Tahmasebi, Farhad (2011). asrār-e eʃgh va masti, vol. 1, Tehran; Science Publishing.
Taheri, Hamid (2011). ruykardi be ihām dar qazaliyāt-e Hafez, Journal of Literature and Language, Kerman university, Vol. 28, Winter. pp. 137-113.
Azizi Habil, M., Noori, A., Heydari, A., Zohreh Vand, S. (2019). Study of Hafez's Techniques in Making of Polysemy Text. Literary Text Research, 23(79), 30-7. doi: 10.22054/ltr.2017.9928.1361
Omranpour, M. (2007). The Importance of Structural Elements of Words in The Word Choice of Poetry. researches on mystical literature(gowhar-i-guya), 1(1), 153-180.
Ghanipour Malekshah, A., Reza-zadeh, S. (2013). A Comparative Study on Ambiguity and its uses in the Poems of Khaghani and Hafez. Journal of Literary Criticism and Rhetoric, 2(1), 37-56. doi: 10.22059/jlcr.2013.35932
Rampuri, Ghias al-Din Mohammad (1984). ghiās al-lughat, by Mansour Sarwat, Tehran: Amirkabir Publishing.
Qayyem, Abdul Nabi (2011). Contemporary dictionary Arabic to Persian, Tenth Edition, Tehran: Contemporary dictionary publishing.
Moin, Mohammad (2005). Moin dictionary, third edition, Tehran: Zarrin Publishing.
Moin, Mohammad (2015), Mazdisnā va adab-e fārsi; By Mahdokht Moin, first edition, Tehran: Tehran University Press.
Nafisi, Ali Akbar (Nazim al-Atab'a) (1964). Nafisi dictionary, Tehran: Khayyam Publishing.
Neysari, Salim (2007), daftar-e degarsāni dar qazalhāye Hafez, First Edition, Tehran: Academy of Persian Language and Literature.
##submission.downloads##
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2020 احمدنور وحیدی, حسین سلیمی
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
فصلنامه هنر زبان یک مجله دسترسی آزاد است و مقالات پس از پذیرش در دسترس عموم قرار می گیرند و استفاده از آن با ذکر منبع آزاد است