Hafez's Linguistic and Semantic Tricks with the Names of Slaves and Maids in Making Amphibology of Proportion

Authors

  • Hossein Salimi Assistant Professor in Persian Language and Literature, Persian Gulf University, Bushehr, Iran.

DOI:

https://doi.org/10.22046/LA.2021.08

Keywords:

Amphibology of Proportion , Mimesis , Hafez's Poetry , Slave , Maid

Abstract

Hafez's poetry can be considered the most complex and mysterious poem in Persian in terms of using the capacities and artistic, rhetorical and semantic functions of language. In this regard, he goes so far as to say that in order to receive and understand the intellectual world of his speech, no part of his speech can be ignored and delayed. He has cleverly and consciously used all the subtleties and capacities of language to express his thoughts and draw his worldview, and he has benefited from them with all his skill... One of these linguistic features is the names of a kind of slaves and maids in different historical periods of Iran that were given to them for different reasons. It is because of the use of these linguistic tricks that Hafez's poetry has always been studied by literary scholars from various angles... On the other hand, since the most important stylistic and artistic feature of Hafiz is his astonishing use of ambiguity and its types, and especially the ambiguity of proportions, many scholars and poets have tried to extract the evidence of ambiguity and Its variants in his poetry show the different layers of semantics and linguistic mystery of his art and reveal the wonders of the prismatic relations of words in his poetry. In this research, an attempt has been made to show the artistic applications of the names of a kind of slaves and maids in the construction of proportionality and ambiguity in Hafez's poetry through documentary and analytical methods. The results of the research show that Hafez, consciously and prudently, uses the names of a kind of slaves and maids in a context of ambiguity and confusion in order to make the prismatic and engineered relations of his poetic words more artistic. And to convey his political and social ideas to the audience in indirect and multi-layered language.

Author Biography

Hossein Salimi, Assistant Professor in Persian Language and Literature, Persian Gulf University, Bushehr, Iran.

می‌توان شعر حافظ را از نظر به‌کارگیری ظرفیت‌ها و کارکردهای هنری، بلاغی و معنایی زبان، پیچیده‌ترین و رازآمیزترین شعر در زبان فارسی دانست. او در این زمینه تا جایی پیش می‌رود که برای دریافت و درک دنیای فکری و اندیشگانی سخنش، از کنار هیچ جزئی از اجزای سخنش بی‌تأمل و درنگ نمی‌توان گذشت. چه؛ وی، زیرکانه و رندانه و آگاهانه، از تمام ظرایف و ظرفیت‌های زبان، برای ظهور اندیشه‌ها و ترسیم جهان‌بینی خویش استفاده کرده و با تردستی تمام از آن‌ها سود جسته است. ازجمله این امکانات زبانی، اسامی نوعی غلامان و کنیزان در دوره‌های مختلف تاریخی ایران است که به دلایل متفاوت به آن‌ها داده می‌شده است. به دلیل به‌کارگیری همین شگردهای زبانی است که شعر حافظ، همواره از طرف پژوهشگران ادبی، از زاویه‌های گوناگون مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. از طرفی نیز، ازآنجاکه مهم‌ترین ویژگی سبکی و هنری حافظ، استفاده اعجاب‌انگیز او از ایهام و انواع آن و به‌ویژه ایهام تناسب است، محققان و شعرشناسان بسیاری کوشیده‌اند تا با استخراج شواهد ایهام و انواع آن در شعر او، لایه‌های متفاوت معنایی و رمزوارگی زبانی هنر او را نشان داده و شگفتی‌های روابط منشوری واژگان در شعر او را آشکار نمایند. در این پژوهش، کوشش شده است تا با روش اسنادی و تحلیلی، کاربردهای هنری اسامی نوعی غلامان و کنیزان در ساخت ایهام تناسب و ایهام تبادر در شعر حافظ نشان داده شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حافظ، آگاهانه و رندانه، اسامی نوعی غلامان و کنیزان را در بستری از ایهام تناسب و تبادر، به کار می‌گیرد تا هم روابط منشوری و مهندسی‌شده واژگان شعر خویش را هنری‌تر سازد و هم اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی خویش را با زبانی غیرمستقیم و چندلایه به مخاطب منتقل نماید.  

References

آقا حسینی، حسین و فاطمه جمالی (1384). «فراتر از ایهام»، مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. ش 61 دوره دوم، تابستان. صص 142-121.

بیهقی، ابوالفضل (1375). تاریخ بیهقی، تصحیح علی‌اکبر فیاض، به اهتمام محمدجعفر یاحقی، مشهد: دانشگاه فردوسی.

حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد (1388). دیوان حافظ، تصحیح علامه محمد قزوینی و قاسم غنی، به اهتمام ع.جربزه‌دار، تهران: اساطیر.

حمیدیان، سعید (1392). شرح شوق، تهران: قطره.

دشتی، علی (1380). نقشی از حافظ، ج 2، تهران: اساطیر.

دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.

راستگو، محمد (1395). در پی آن آشنا، دفتر نخست، مهندسی سخن در سروده‌های حافظ، تهران: نشر نی.

رامپوری، غیاث‌الدین محمد (1363). غیاث‌الغات، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.

شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391). رستاخیز کلمات، چاپ دوم، تهران: سخن.

شمیسا، سیروس (1387). فرهنگ اشارات ادبیات فارسی، چاپ نخست از ویرایش دوم، تهران: فردوس.

شمیسا، سیروس و دالوند، یاسر (1396). «کارکرد اسامی نوعی غلامان و کنیزان در ساخت ایهام تناسب در ادب پارسی»، متن پژوهی ادبی، سال 21، شماره 71، صص 168-131.

طهماسبی، فرهاد (1389). اسرار عشق و مستی، ج 1، تهران: علم.

عبید زاکانی، عبیدالله (1392). کلیات عبید زاکانی، تصحیح، تحقیق و شرح پرویز اتابکی، تهران: زوّار.

عزیزی هابیل، مجید و همکاران (1398). «شگردهای حافظ در چندمعنایی کردن متن»، متن پژوهی ادبی، سال 23 شماره 79، 30-7

عمران پور، محمدرضا. (1386). «اهمیت عناصر و ویژگی‌های ساختاری واژه در گزینش شعر»، پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)، 1(1)، 153-180.

عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر. (1390). قابوس‌نامه، با اهتمام عبدالحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.

منشی، محمد بن علی. (1356). همایون نامه، به اهتمام رکن‌الدین همایون فرخ، تهران: دانشگاه ملی ایران.

نفیسی، علی‌اکبر (ناظم‌الأطبا). (1343)، فرهنگ نفیسی، ناظم‌الأطبا، تهران: انتشارات خیام.

وطواط، رشیدالدین. (1362). حدائق السحر فی دقایق الشعر، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران: طهوری و سنایی.

همایی، جلال‌الدین. (1371). فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.

Published

2021-05-31

How to Cite

Salimi, H. (2021). Hafez’s Linguistic and Semantic Tricks with the Names of Slaves and Maids in Making Amphibology of Proportion. LANGUAGE ART, 6(2), 27–46. https://doi.org/10.22046/LA.2021.08

Similar Articles

1 2 3 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.