خرابات در ادب فارسی و زبان شعری عراقی
DOI:
https://doi.org/10.22046/LA.2021.07الكلمات المفتاحية:
خرابات ، عرفان، خراباتی ، عراقی، سنایی، عطّار ، معنای حقیقی، معنای مجازیالملخص
واژۀ خرابات در ادبیّات فارسی و به طور اخصّ در ادبیّات عرفانی، از واژه‌های پر بسامد و انگشت نماست. به علّت معانی گوناگون و گاه متضادّی که این واژۀ هزار رنگ در ادب عرفانی پذیرا گردیده، در متون نظم و نثر فارسی به کرّات از خرابات و خراباتی، سخن به میان آمده، و به خصوص، متون نظم و نثر عرفانی، سرشار از این واژۀ متناقض نماست؛ چرا که هر شاعر و نویسندۀ پارسی زبان، از ظنّ خود یار خرابات شده است. در این مقاله، معانی مختلف این واژه در ادب پارسی کاویده شده، و نظر تعدادی از نویسندگان و شاعران پارسی زبان، و به صورت خاصّ، دیدگاه عارف سوخته‌جان، فخرالدّین عراقی در این زمینه به تفصیل بیان گردیده است.
المراجع
بقلی شیرازی، روزبهان (1383). عبهر العاشقین، با تصحیح و مقدّمۀ فارسی و فرانسوی هنری کربن و محمّد معین، انتشارات منوچهری، چاپ چهارم.
بهرامی قصر چمی، خلیل، عناقه، عبدالرّحیم و سبزواری، سمیه (1392). زمینه‌‌های پیدایش خرابات و تطورات آن در متون عرفانی. عرفان اسلامی، 9(34).
تسبیحی، محمد حسین (1346). خرابات، مجلۀ مهر، سال سیزدهم، شماره1.
حافظ، شمس الدین محمد (1363). دیوان حافظ، مقدمه و تصحیح تیمور برهان لیمو، انتشارات خورشید، چاپ اول.
خرمشاهی، بهاءالدین (1372). حافظ نامه، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم.
خواجوی کرمانی، کمال الدین محمود (1336). دیوان خواجوی کرمانی، تصحیح احمد سهیلی، انتشارات نگاه، چاپ دوم.
دهقان، علی، رجبی، مسلم و صدیقی لیقوان، جواد (1393). خرابات از حقیقت تا مجاز، فصل‌نامۀ تحقیقات تمثیلی (تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی)، دانشگاه آزاد اسلامی_ واحد بوشهر، شمارۀ 22، صص. 115 تا 134.
دهلوی، امیرخسرو (1384). دیوان اشعار، تصحیح محمد روشن، انتشارات نگاه، چاپ چهارم.
رجایی بخارایی، احمد علی (1364). فرهنگ اشعار حافظ، تهران، علمی فرهنگی، چاپ سوم.
زرین کوب، عبدالحسین (1344). خرابات، نشریۀ ادبیات و زبان‌ها «یغما»، شمارۀ 205، صص. 225 تا 229.
سبزعلیپور، جهاندوست و وزیری، سهیلا (1397). بررسی استعارة مفهومی «عرفان خرابات است» در دیوان حافظ. پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، 12(1)، 47-72.
(DOI): 10.22108/jpll.2018.101117.1015
سعدی (1369). کلیات، به اهتمام محمد علی فروغی، انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1385). دیوان، به اهتمام پرویز بابایی، مؤسسۀ انتشارات نگاه.
شبستری، شیخ محمود (1359). گلشن راز، تصحیح و مقدمه و حواشی جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت الهی، چاپ پنجم.
عراقی، فخرالدین (1394). دیوان، انتشارات داریوش،چاپ دوم.
عطار، فریدالدین (1384). دیوان، انتشارات نگاه، چاپ پنجم.
غزالی، محمّد (1380). کیمیای سعادت، 2 جلد، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم.
عناقه، عبدالرّحیم، بهرامی قصرچمی، خلیل و سبزواری، سمیه (1391) معنا و مفهوم خرابات در متون ادبی-عرفانی، زبان و ادبیات فارسی، دوره 3، شماره 1 (پياپي 5).
مولوی، جلال الدین (1384). کلّیّات دیوان شمس، با مقدّمۀ بدیع الزّمان فروزانفر، انتشارات سنایی، جلد1، چاپ چهارم.
هجویری، علی بن عثمان (1384). کشف المحجوب، انتشارت سروش، چاپ دوم.
همدانی، بابا طاهر (1372). کلّیّات دیوان طاهر همدانی، با مقدمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، انتشارات سعدی، چاپ چهارم.
التنزيلات
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2021 سکینه طالب زاده, علی صابری, دکتر شاهرخ محمدبیگی
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution 4.0 International License.
