گسترۀ کاربرد افعال در مرزبان‌نامه (تنوع معانی، افعال دو جزئی، فعلیارهای عربی تبار)
DOI:
https://doi.org/10.22046/LA.2020.02الكلمات المفتاحية:
مرزبان‌نامه، گستره معانی افعال، افعال کم کاربرد، تنوع معانی افعالالملخص
نثر فارسی در سدة ششم و اوایل سدة هفتم هم‌عنان با شعر، قلمرو ادب فارسی را در‌می‌نوردد و به کمال پختگی و اوج خود می‌رسد. مرزبان‌نامه که در آن دوره با خامۀ توانگر سعدالدین وراوینی به روش ترجمه و تهذیب نوشته‌شد و پیوسته مورد استقبال همة ادب‌دوستان قرارگرفت، از جهات گوناگون شایستة بررسی است. چون فعل مرکز ثقل جمله و مهمترین رکن سخن و تنها عنصر تعیین‌کنندة ارکان جمله است، در بررسی‌های زبان‌شناسی، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ در‌این مقاله، برخی از کارکردهای مهم و پربسامد افعال در‌این اثر؛ از‌جمله تنوع معانی افعال، و برخی از کاربردهای خاص افعال، مطرح‌شده‌است. نتایج پژوهش نشان‌می‌دهد که دامنــۀ کاربرد افعال در مرزبان‌نامه، بسیار گسترده است و نویسنده از فرصت‌های زیادی بهره برده تا رنگ یکنواختی و تکرار افعال را از متن خود بزداید. برای‌این‌منظور از واژه‌های زیادی به‌عنوان «همکرد» استفاده کرده تا فعل‌های متنوع و گوناگونی بیافریند. پرکاربردترین همکرد در زبان فارسی همکرد «کردن» است که با فعلیارهای متعددی همراه می‌شود و فعل مرکب می‌سازد. حدود ۲۲ درصد از فعلیارهای عربی در این متن، با همکرد‌های فارسی همراه شده‌اند و فعل مرکب ساخته‌اند.
التنزيلات
منشور
2020-02-29
كيفية الاقتباس
صادقی امین م. (2020). گسترۀ کاربرد افعال در مرزبان‌نامه (تنوع معانی، افعال دو جزئی، فعلیارهای عربی تبار). هنر زبان, 5(1), 39–54. https://doi.org/10.22046/LA.2020.02
إصدار
القسم
مقالة
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2020 مهدی صادقی امین
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution 4.0 International License.
