نحو إرساء لمؤشرات ومعايير لتقييم أوعية النشر العربية (مقاربة منهجية لتجارب عربية)

المؤلفون

  • سعيد فاهم أستاذ بحث - أ- مركز البحث العلمي والتقني لتطوير اللغة العربية، قسم التعليميات، الجزائر.
  • ایمان مدانی أستاذ مساعد- أ- قسم الإعلام، جامعة البليدة 2، الجزائر

DOI:

https://doi.org/10.22046/LA.2021.23

الكلمات المفتاحية:

جودة النشر، معامل التأثير، تصنيف الجامعات، المنهل، البوابة الجزائرية للمجلات العلمية ASJP

الملخص

يعد النشر العلمي أحد الركائز الأساس الذي تضطلع الجامعات على تجسيده؛ إذ تعتمد عليه العملية التعليمية، ولاسيما في ميدان التدريس، وكذا التواصل العلمي بين الباحثين. وأن فعاليته وتأثيره، وحجم الاستفادة منه مرهون بجملة من الشروط والأسس نذكر منها: جودة البحث وارتباطه بقضايا التنمية، وتنوع مخرجاته ونتائجه، وسبل إتاحته – المرئية– إذ لا فائدة من العلم ما لم يتم نشره، وإتاحته لخدمة المجتمع. إذ يرى المختصون أن وظيفة الجامعة لا تنحصر في الوظيفة الأولى ألا وهي: التعليم؛ بل يجب أن ينصب جل اهتمامها على الوظيفة الثانية، وهي نشر نتائج البحث العلمي على شكل مقالات وبحوث في أوعية علمية متخصصة ومحكمة أو كتب، ومصنفات علمية صادرة عن دور نشر عالمية لها باع طويل في النشر، والطباعة، والتوزيع، ومفهرسة ومدرجة في قواعد بيانات معترف بها أو أوراق علمية  بحثية في مؤتمرات علمية إلى غير ذلك من مخرجات البحث العلمي، وإذا نجحت الجامعات والمؤسسات الأكاديمية في الوظيفتين السالفتين الذكر– التعليم والبحث- فهذا لا محالة أنه سينعكس على الوظيفة الثالثة، وهي التنمية، وخدمة المجتمع. وهذا البحث يضطلع برصد بعض الجهود المؤسسية العلمية لتقييم الدوريات العربية؛ إذ استأنسنا بثلاثة نماذج وهي: البوابة الجزائرية للمجلات العلمية (ASJP) والمنهل ومعامل التأثير العربي، وننهي البحث بجملة من النتائج والتوصيات.

السير الشخصية للمؤلفين

سعيد فاهم، أستاذ بحث - أ- مركز البحث العلمي والتقني لتطوير اللغة العربية، قسم التعليميات، الجزائر.

انتشارات علمی یکی از ارکان دانشگاه است که دانشگاه‌ها متعهد به اجرای آن هستند. که به فرآیند آموزشی به ویژه در زمینه تدریس و همچنین ارتباط علمی بین محققین وابسته است. و اینکه اثربخشی و تأثیر و میزان بهره‌مندی از آن به شرایط و مبانی متعددی بستگی دارد، از جمله: کیفیت تحقیق و ارتباط آن با مسائل توسعه، تنوع خروجی‌ها و نتایج آن و راه‌های ایجاد آن. در دسترس و قابل مشاهده بودن، زیرا منفعت علم در انتشار آن است بنابراین باید برای خدمات اجتماعی در دسترس قرار گیرد. متخصصان بر این باورند که وظیفه دانشگاه محدود به تحصیل نیست. مهمترین جنبه کار دانشگاه انتشار نتایج تحقیقات علمی در قالب مقاله و تحقیق در ابزارهای علمی و تخصصی علمی، کتاب‌ها و آثار علمی منتشر شده توسط مؤسسات انتشاراتی بین‌المللی است. سابقه انتشار، چاپ، توزیع، فهرست‌نویسی و نمایه‌سازی در پایگاه‌های استنادی معتبر شناخته شده یا مقالات تحقیقاتی در کنفرانس‌های علمی و سایر خروجی‌های تحقیقات علمی است. اگر دانشگاه‌ها و مؤسسات دانشگاهی در دو وظیفه یعنی آموزشی و پژوهشی موفق شوند، این امر ناگزیر در وظیفه سوم یعنی خدمت به توسعه منعکس می‌شود و تأثیر مثبتی بر اقتصاد و جنبه‌های اجتماعی خواهد داشت. این پژوهش با پایش برخی از تلاش‌های نهادهای علمی برای ارزیابی نشریات ادواری اعراب انجام شده است. ما از سه مدل استفاده کرده‌ایم: پلتفرم مجله علمی الجزایر (ASJP)، المنحل و ضریب تأثیر اعراب، و تحقیق را با نتیجه‌گیری و تعدادی پیشنهاد به پایان می‌بریم.

ایمان مدانی، أستاذ مساعد- أ- قسم الإعلام، جامعة البليدة 2، الجزائر

انتشارات علمی یکی از ارکان دانشگاه است که دانشگاه‌ها متعهد به اجرای آن هستند. که به فرآیند آموزشی به ویژه در زمینه تدریس و همچنین ارتباط علمی بین محققین وابسته است. و اینکه اثربخشی و تأثیر و میزان بهره‌مندی از آن به شرایط و مبانی متعددی بستگی دارد، از جمله: کیفیت تحقیق و ارتباط آن با مسائل توسعه، تنوع خروجی‌ها و نتایج آن و راه‌های ایجاد آن. در دسترس و قابل مشاهده بودن، زیرا منفعت علم در انتشار آن است بنابراین باید برای خدمات اجتماعی در دسترس قرار گیرد. متخصصان بر این باورند که وظیفه دانشگاه محدود به تحصیل نیست. مهمترین جنبه کار دانشگاه انتشار نتایج تحقیقات علمی در قالب مقاله و تحقیق در ابزارهای علمی و تخصصی علمی، کتاب‌ها و آثار علمی منتشر شده توسط مؤسسات انتشاراتی بین‌المللی است. سابقه انتشار، چاپ، توزیع، فهرست‌نویسی و نمایه‌سازی در پایگاه‌های استنادی معتبر شناخته شده یا مقالات تحقیقاتی در کنفرانس‌های علمی و سایر خروجی‌های تحقیقات علمی است. اگر دانشگاه‌ها و مؤسسات دانشگاهی در دو وظیفه یعنی آموزشی و پژوهشی موفق شوند، این امر ناگزیر در وظیفه سوم یعنی خدمت به توسعه منعکس می‌شود و تأثیر مثبتی بر اقتصاد و جنبه‌های اجتماعی خواهد داشت. این پژوهش با پایش برخی از تلاش‌های نهادهای علمی برای ارزیابی نشریات ادواری اعراب انجام شده است. ما از سه مدل استفاده کرده‌ایم: پلتفرم مجله علمی الجزایر (ASJP)، المنحل و ضریب تأثیر اعراب، و تحقیق را با نتیجه‌گیری و تعدادی پیشنهاد به پایان می‌بریم.

التنزيلات

منشور

2021-11-30

كيفية الاقتباس

فاهم . س., & مدانی ا. (2021). نحو إرساء لمؤشرات ومعايير لتقييم أوعية النشر العربية (مقاربة منهجية لتجارب عربية) . هنر زبان, 6(4), 81–92. https://doi.org/10.22046/LA.2021.23

إصدار

القسم

مقالة

المؤلفات المشابهة

<< < 1 2 3 4 5 

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.