رویکرد پیکره‌بنیاد به استعاره‌های شناختی در زبان فارسی: مطالعه‌ی حوزه‌ی مقصد ترس
DOI:
https://doi.org/10.22046/LA.2017.19Ключевые слова:
نظریه‌ی استعاره‌ی مفهومی، حوزه‌ی مقصد ترس، روش پیکره‌بنیاد، زایایی.Аннотация
در اثر حاضر مفهوم‌سازی استعاری حوزه‌ی مقصد ترس در زبان فارسی براساس نظریه‌ی استعاره‌ی مفهومی موردبررسی قرار می‌گیرد. بدین‌منظور، روش پیکره‌بنیاد تحلیل الگوی استعاری برروی پیکره‌ی همشهری 2 به‌کار بسته می‌شود و پس از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، 39 حوزه‌ی مبدأ برای «ترس» شناسایی می‌گردد. مشخص‌شدن زایایی هر یک از حوزه‌های مبدأ برحسب مشخصه‌ی «فراوانی وقوع» آن‌ها در پیکره از دیگر نتایج پژوهش حاضر است. همچنین، پس از مقایسه‌ی میان نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش و پژوهش‌هایی که با روش سنتی به گردآوری داده‌های حوزه‌ی ترس در زبان فارسی پرداخته‌اند، برتری روش پیکره‌ای پژوهش حاضر تأیید می‌گردد. مشخص‌شدن مدل‌های پیش‌نمونه‌ای و غیرپیش‌نمونه‌ای حوزه‌ی مقصد ترس در زبان فارسی از دیگر نتایج مهم پژوهش حاضر به‌شمار می‌رود.
Библиографические ссылки
افراشی، آزیتا و صامت جوکندان، سیدسجاد (1391). «استعاره‌های مفهومی رنگ در زبان فارسی: تحلیلی شناختی و پیکره‌بنیاد»، محمد دبیرمقدم، مجموعه‌مقالات هشتمین همایش زبان‌شناسی ایران (جلد اول)، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، ۴۲تا۵۴.
امینی، محمدرضا (1371). مطالعه‌ی استعاره‌های زبان فارسی در قالب نظریه‌ی جدید زبانشناختی-فلسفی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، شیراز: دانشگاه شیراز.
انوری، حسن (1390). فرهنگ کنایات سخن، تهران: سخن.
تاج، مهسا (1381). کاربرد استعاری رنگ‌واژه‌ها در زبان فارسی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
حسندخت، سیما (1388). بررسی استعاره از دیدگاه شناختی در اشعار فروغ فرخزاد، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
خداپرستی، فرج‌الله (137۶). فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی، شیراز: دانشنامه‌ی فارس.
دهخدا، علی‌اکبر (1339). امثال‌وحکم، تهران: امیرکبیر.
دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۲۵). لغت نامه‌ی دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
روحی، مهری (1387). بررسی استعاره‌ی احساسات در زبان فارسی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
زاهدی، کیوان و دریکوند، عصمت (1390). «استعاره‌های شناختی در نثر فارسی و انگلیسی»، دو فصلنامه‌ی نقد زبان و ادبیات خارجی، سال سوم، شماره‌ی ۶ (پیاپی ۶۴)، ۸۷تا۱۰۶.
زاهدی، کیوان و ذهاب ناظوری، سمیرا (1390). «نام اندام‌های حوزه‌ی سر در ضرب‌المثل‌ها و حِكَم فارسی و انگلیسی: تحلیل شناختی پیكره‌بنیاد فرهنگی»، فصلنامه‌ی تازه‌های علوم شناختی، سال سیزدهم، شماره‌ی ۴ (پیاپی ۵۲)، ۱تا۱۸.
زور وَرز، مهدیس، افراشی، آزیتا و عاصی، سیدمصطفی (1392). «استعاره‌های مفهومی شادی در زبان فارسی: یک تحلیل پیکره‌مدار»، مجله‌ی زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، سال پنجم، شماره‌ی 2 (پیاپی 9)، ۴۹تا۷۲.
سیف‌اللهی، کبری (1382). تحلیلی بر فرایندهای درک استعاره در زبان فارسی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
شرف‌زاده، محمدحسین و زارع، امین (1391). «بررسی شناختی مفهوم استعاری ترس در زبان فارسی»، محمد دبیرمقدم، مجموعه‌مقالات هشتمین همایش زبان‌شناسی ایران (جلد اول)، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، ۴۰۰تا۴۰۷.
صفوی، کوروش (1387). درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سوره‌ی مهر.
فرجی، الهام (1388). استعاره‌های مفهومی در متون سیاسی انتخابات: انتخابات ریاست جمهوری 2009 ایران، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، ایلام: دانشگاه ایلام.
گلشائی، رامین، گلفام، ارسلان، عاصی، سیدمصطفی و آقاگل‌زاده، فردوس (1393). «ارزیابی پیکره‌بنیاد مفروضات نظریه‌ی استعاره مفهومی: بررسی موردی استعاره‌ی «بحث به‌مثابه‌ی جنگ» در زبان فارسی»، جستارهای زبانی، دوره‌ی پنجم، شماره‌ی 1 (پیاپی 17)، 223تا۲۴۸.
مشعشعی، پانته‌آ (1380). استعاره در زبان فارسی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
ملکیان، معصومه (1391). بررسی کاربرد استعاره‌ی احساس در کاربرد روزمره: مطالعه‌ی موردی شهر تهران، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه الزهرا.
منصوبی، آزاده (1389). بررسی استعاره در زبان درد از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه الزهرا.
همایی، جلال‌الدین (13۹۴). فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.
یوسفی‌راد، فاطمه (1382). بررسی استعاره‌ی زمان در زبان فارسی با رویکرد معنی‌شناسی شناختی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
Afrashi, A. and Samet Jokandan, S. S. (2012). ˀesteˀārehāye mafhumiye rang dar zabāne fārsi: tahlile ʃenāxti va peykare bonyād, Mohammad Dabir Moghaddam, the Proceedings of the 8th Conference on Iranian Linguistics, Vol. 1, Tehran: Allame Tabataba'I University, pp. 42-54.
AleAhmad, A., Amiri, H., Darrudi, E., Rahgozar, M., & Oroumchian, F. (2009). Hamshahri: A Standard Persian Text Collection, Knowledge-Based Systems, 22 (5): 382-387.
Amini, M. (1992). Motāleˀeye ˀesteˀārehāye zabāne fārsi dar qālebe nazariyehāye ǰadide zabānʃenāxti-falsafi, M. A. Thesis on Linguistics, Shiraz University, Shiraz, Iran.
Anthony, L. (2014). AntConc Version 3.4.3 [Computer Software]. Tokyo, Japan: Waseda University, Retrieved from http://www.laurenceanthony.net/software/antconc/.
Anvari, H. (2011). Farhange kenāyāte soxan, Tehran: Sokhan.
Apresjan, V. (1997). Emotion Metaphors and Cross-linguistic Conceptualization of Emotions. Cuadernos de filologia inglesa, 6(2), 179-195.
Dehkhoda, A. (1947). Loqat-nāme, Tehran: Tehran University Press.
Dehkhoda, A. (1960). ˀamsālo hekam, Tehran: Amir Kabir.
Deignan, A. (1995). Cobuild Guides to English 7: Metaphor. London: HarperCollins.
Deignan, A. (1999). Corpus-based Research into Metaphor. In L. Cameron & G. Low (Eds.), Researching and Applying Metaphor (pp. 177–199). Cambridge: Cambridge University Press.
Deignan, A. (2006). The Grammar of Linguistic Metaphors. Trends in Linguistics Studies and Monographs, 171, 106-122.
Faraji, E. (2009). ˀesteˀārehāye mafhumi dar motune siyāsiye ˀentexābāt: ˀāentexābāte riyāsat ǰomhuriye ˀirān 2009, M. A. Thesis on Linguistics, Ilam: University of Ilam, Iran.
Fauconnier, G., & Turner, M. B. (1994). Conceptual Projection and Middle Spaces. UCSD Cognitive Science Technical Report 9401.
Fauconnier, G., & Turner, M. B. (1996). Blending as a Central Process of Grammar. In A. Goldberg (Ed.), Conceptual Structure, Discourse, and Language (pp. 113-129). Stanford: CSLI Publications.
Fauconnier, G., & Turner, M. B. (1998). Conceptual Integration Networks. Cognitive Science, 22(2): 133-187.
Geeraerts, D. (2010). Theories of Lexical Semantics. Oxford: Oxford University Press.
Gibbs, R. W. (1994). The Poetics of Mind: Figurative Thought, Language, and Understanding. Cambridge: Cambridge University Press.
Golshayi, R.; Golfam, A.; Asi, S. M. and Agha Golzade, F. (2014). ˀarzyābiye peykare bonyāde mafruzāte nazariyeye ˀesteˀāreye mafhumi: barrasiye morediye ˀesteˀāreye "bahs be masabeye ǰang dar zabāne fārsi, Language Related Research, Vol. 5, No. 1, Serial No. 17, pp. 223-248.
Hanks, P. (2004). The Syntagmatics of Metaphor and Idiom. International Journal of Lexicography, 17(3), 245-274.
Hassan Dokht, S. (2009). Barrasiye ˀesteˀāre ˀaz didgāhe ʃenāxti dar ˀʃˀāre foruqe farroxzād, M. A. Thesis on Linguistics, Tehran: Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
Homayi, J. (2015). Fonune belāqat va sanāˀāte ˀadabi, Tehran: Homa.
Jäkel, O. (1995). The Metaphorical Concept of Mind: "Mental Activity is Manipulation''. In J. R. Taylor and R. E. MacLaury (Eds.), Language and the Cognitive Construal of the World (pp. 197–229), Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
Khoda Parasti, F. (1997). A Comprehensive Dictionary of Persian Synonyms and Antonyms, Shiraz: Fars Encyclopedia.
Koivisto-Alanko, P. (2000). Abstract Words in Abstract Worlds: Directionality and Prototypical Structure in the Semantic Change in English Nouns of Cognition. Helsinki: Société Néophilologique.
Kövecses, Z. (1990). Emotion Concepts. New York: Springer-Verlag.
Kövecses, Z. (2004) Metaphor and Emotion: Language, Culture, and Body in Human Feeling. New York: Cambridge University Press.
Kövecses, Z. (2005). Metaphor in Culture: Universality and Variation. Cambridge: Cambridge University Press.
Kövecses, Z. (2006). Universality and Variation in the Use of Metaphor. In N. L. Johannesson & D.C. Minugh (Eds.), Selected Papers from the 2006 and 2007 Stockholm Metaphor Festivals (pp. 51–74). Stockholm: Department of English, Stockholm University.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction. New York: Oxford University Press.
Lakoff, G, & Turner, M. (1989). More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1993). The Contemporary Theory of Metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought (pp. 202-251), Cambridge: Cambridge University Press.
Lakoff, G. (2008). The Neural Theory of Metaphor. In R. W. Gibbs (Ed.), Cambridge Handbook of Metaphor and Thought (pp. 17-38), Cambridge: Cambridge University Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live by. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1999). Philosophy in the Flesh: The Embodied Mind and its Challenge to Western Thought. New York: Basic books.
Lakoff, G., & Kövecses, Z. (1987). The Cognitive Model of Anger Inherent in American English. In D. Holland & N. Quinn (Eds.), Cultural Models in Language and Thought (pp. 195-221), Cambridge: Cambridge University Press.
Malekian, M. (2012). Barrasiye kārborde ˀesteˀāreye ˀhsās dar kārborde ruz marre: motāleˀeye morediye ʃahre tehrān, M. A. Thesis on Linguistics, Tehran: Alzahra University.
Mansoubi, A. (2010). Barrasiye ˀesteˀāre dar zabāne dard ˀaz didgāhe zabān ʃenāsiye ʃenāxti, M. A. Thesis on Linguistics, Tehran: Alzahra University.
Martin, J. H. (2006). A Corpus-based Analysis of Context Effects on Metaphor Comprehension. In A. Stefanowitch & S. T. Gries (Eds.), Corpus-Based Approaches to Metaphor and Metonymy (pp. 214–236), Berlin: Mouton de Gruyter.
Moshaashaai, P. (2001). ˀesteˀāre dar zabāne fārsi, M. A. Thesis on Linguistics, Tehran: Allame Tabataba'I University.
Newman, J. (2009). A Cross-linguistic Overview of ‘Eat 'and ‘Drink’. In J. Newman (Eds.), the Linguistics of Eating and Drinking (pp. 1-26). Amsterdam: John Benjamins.
Partington, A. (2003). Linguistics of Political Argument: The Spin-Doctor and the Wolf-Pack at the White House. London: Routledge.
Pirzad, Sh., Pazhakh, A., & Hayati, A. (2012). A Comparative Study on Basic Emotion Conceptual Metaphors in English and Persian Literary Texts. International Education Studies, 5(1), 200-207.
Reddy, M. (1979). The Conduit Metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought (pp. 284–324), Cambridge: Cambridge University Press.
Rouhi, M. (2008). Barrasiye ˀesteˀāreye ˀehsāsāt dar zabāne fārsi, M. A. Thesis on Linguistics, Hamedan: Bu-Ali Sina University.
Safavi, K. (2008). Darāmadi bar maˀni ʃenāsi, Tehran: Sureye Mehr.
Seifollahi, K. (2003). Tahlili bar farāyandhāye darke ˀesteˀāre dar zabāne fārsi, M. A. Thesis on Linguistics, Tehran: Tehran Branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran.
Sharafzade M. and Zare, A. (2012). Barrasiye ʃenāxtiye mafhume ˀesteˀāriye tars dar zabāne fārsi, Mohammad Dabir Moghaddam, the Proceedings of the 8th Conference of Iranian Linguistics, Vol. 1, Tehran: Allame Tabataba'I University, pp. 400-407.
Stefanowitsch, A. (2004). HAPPINESS in English and German: A Metaphorical-pattern Analysis. In M. Achard & S. Kemmer (Eds.), Language, Culture, and Mind (pp. 137–149). Stanford: CSLI Publications.
Stefanowitsch, A. (2006a). Corpus-Based Approaches to Metaphor and Metonymy. In A. Stefanowitch & S. T. Gries (Eds.), Corpus-Based Approaches to Metaphor and Metonymy (pp. 1–16), Berlin: Mouton de Gruyter.
Stefanowitsch, A. (2006b). Words and Their Metaphors: A Corpus-based Approach, In A. Stefanowitch and S. Th. Gries (Eds.), Corpus-Based Approaches to Metaphor and Metonymy (64–105), Berlin: Mouton de Gruyter.
Taj, M. (2010). Kārborde ˀesteˀāriye rangvāžehā dar zabāne fārsi, M. A. thesis on Linguistics, Tehran: Tehran Branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran.
Tissari, H. (2003). LOVEscapes: Changes in Prototypical Senses and Cognitive Metaphors since 1500. Helsinki: Société néophilologique.
Türker, E. (2013). A Corpus-based Approach to Emotion Metaphors in Korean. Review of Cognitive Linguistics, 11(1), 73-144.
Yousefie Rad, F. (2003). Barrasiye ˀesteˀāreye zamān dar zabāne fārsi bā ruykarde maˀni ʃenāsiye ʃenāxti, M. A. Thesis on Linguistics, Tehran: Tarbiat Modares University.
Zahedi, K. and Darikvand, E. (2011). ˀesteˀārehā ʃenāxti daar ʃeˀr va nasre fārsi va ˀingilisi, Critical Language and Literary Studies, Vol. 3, No. 6, Serial No. 64, pp. 87-106.
Zahedi, K. and Zahhab Nazouri, S. (2011). Nāme ˀandāmhāye howzeye sar dar zarbolmasalhā va hekame fārsi va ˀingilisi: tahlile ʃenāxti va peykarebonyāde farhangi, Advances in Cognitive Sciences, Vol. 13, No. 4, Serial No. 52, pp. 1-18.
Zour Varz, M. Afrashi, A. and Asi, S. M. (2013). ˀesteˀārehāye mafhumiye ʃādi dar zabāne fārsi: yek tahlile peykare madār, Journal of Linguistics and Khorasn Dialects, Vol. 5, No. 2, Serial No. 9, pp. 49-72.
