ظرفیت‌های همتابینی واژه در نقش نهاد در زبان‌های روسی و فارسی
DOI::
https://doi.org/10.22046/LA.2018.03کلمات کلیدی:
همتابینی، تنازع، نهاد، جمله‌های تک‌عضوی، صفت درنقش نهاد، زبان روسی، زبان فارسی.چکیده
همتابینی ویژگی نحوی یک عضو از جمله است که در آنِ واحد، بیش‌از یک معنای نحوی را بیان می‌کند. نهادِ همایند عبارت است از جمله‌های تک‌عضوی که در آن، نهاد هم‌زمان در نقش گزاره جای گیرد؛ همچنین برخی صفات، صفات برتر و صفات فعلی در زبان روسی و فارسی به‌طور گسترده در نقش اسم و در جایگاه نهاد به‌کار می‌روند. ویژگی‌های همتابینی را دستورنویسان ایرانی درقالب شبه‌جمله‌ها بازشناخته‌اند. شبه‌جمله فاقد فعل است و برخلاف جمله‌های تک‌عضوی می‌توانند بیش‌از یک عضو در خود داشته باشند. جمله‌های تک‌عضوی عموماً ساختارهای نحوی احساسی همراه‌با آهنگ آوایی خاص هستند. باتوجه‌به ارادی‌بودن و غیرارادی‌بودن، آن‌ها را به دو گروه اصلی تقسیم می‌کنند. جمله‌های غیرارادیِ تک‌عضوی به‌منظور متوجه‌ساختن مخاطب به خطر موجود و توجه و احتیاط وی به‌کار می‌روند. مانند: !Пожар (آتیش!) جمله‌های تک‌عضویِ ارادی درمعنی فراخواندن به‌ضرورت انجام عملی، مانند !Тишина (ساکت!) به‌کار می‌روند.
