تأثیر سن و جنسیت در به کارگیری ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات در گفتمان روزانۀ شیرازی‌ها
DOI::
https://doi.org/10.22046/LA.2017.03کلمات کلیدی:
گويش، ضربالمثل، اصطلاح، تراکم لغوی، تراکم اصطلاحی، گروه میانسال،گروه نوجوان.چکیده
تغيير و دگرگونی يکی از ويژگی‌های اساسی زبان‌هاست. هر جامعه از نسل‌های متفاوتی تشکيل شده است که هر کدام ديدگاهی متفاوت راجع‌به زندگی دارند و بديهی است که از ادبيات متفاوتی استفاده کنند. تفاوت میان گويش نسل‌های متفاوت جامعۀ ایران چنان زیاد است که گويی آن‌ها به زبان‌های متفاوت سخن می‌گويند. پژوهش حاضرکوشيده است تا میزان استفاده از اصطلاح و ضربالمثل در گروه‌های سنی مختلف جامعه را مورد‌مطالعه قرار دهد. به‌همین‌منظور، با‌استفاده‌از روش انتخاب تصادفی، دو گروه ۲۴ نفره از میان‌سالان و نوجوانان از هر دو جنسيت را به‌عنوان جامعۀ آماری برگزيده است تا امکان بررسی عوامل جنسيت و سن (نسل) در میزان و نوع استفاده از ضربالمثل و اصطلاح در گفتار روزانه محقق شود. تمامی شرکت‌کنندگان به‌صورت جداگانه مصاحبه شدند و جمله‌هایشان به‌دقت ثبت گرديد. با شمارش ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات در جمله‌های گروه‌های سنی میانسال و نوجوان و همچنين آزموده‌شده‌های مرد و زن و با‌توجه‌به مفهوم تراکم اصطلاحی، یعنی نسبت تعداد ضرب‌المثل‌ها یا اصطلاحات يک جمله به تعداد کل کلمات آن جمله است، و با‌استفاده‌از روش آماری استنباطی ناپارامتری این نتايج حاصل شد: ۱. میان‌سالان نسبت به نوجوانان از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات بيشتری استفاده می‌کنند، شايد به اين دليل که با فرهنگ و ادبيات مأنوس‌تراند و از ظرافت‌ها و زيبايی‌های آن آگاه‌تر هستند. ٢. نوجوانان نيز در مکالمات روزمرۀ خود از ضربالمثل و اصطلاح استفاده می‌کنند؛ ولی ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات آنان نوعاً از جنس لغاتی هستند که يک‌شبه از طريق مطبوعات يا رسانه‌های جمعی و مجازی به لغت‌نامۀ جامعه تزريق می‌شوند. ٣. ديگر آنکه مردان در مجموع از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات بيشتری نسبت به زنان در گفتار روزانۀ خود بهره می‌گیرند.
